Vertrouwenspersoon verplicht vanaf 1 december 2023

In het kader van de preventie van psychosociale risico’s op het werk heeft de interne vertrouwenspersoon een belangrijke rol. Hij luistert, adviseert en bemiddelt bij ongewenste situaties op de werkvloer, bijvoorbeeld bij grensoverschrijdend gedrag. Doordat de vertrouwenspersoon op een informele wijze kan worden aangesproken, kan er op die manier vaak een formele procedure vermeden worden.

In het verleden was de aanstelling van een vertrouwenspersoon niet verplicht, tenzij alle werknemersvertegenwoordigers in het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) hierom vroegen. De regering wil de aanwezigheid van een vertrouwenspersoon in de ondernemingen echter vergroten en heeft daarom beslist om de aanstelling ervan te verplichten in ondernemingen met 50 of meer werknemers. In dit artikel informeren wij jou graag over deze nieuwe verplichting.

Aanduiding

Het CPBW moet voorafgaandelijk zijn akkoord geven over de aanstelling van de vertrouwenspersoon. Bij ontstentenis van een CPBW is het akkoord van de vakbondsafvaardiging noodzakelijk of, bij ontstentenis van een vakbondsafvaardiging, het akkoord van alle werknemers.

Ondernemingen met meer dan 50 werknemers

In ondernemingen met 50 of meer werknemers is de aanduiding van één of meerdere vertrouwenspersonen verplicht.

Minstens 1 vertrouwenspersoon moet verplicht deel uitmaken van het personeel.

Ondernemingen met minder dan 50 werknemers

Voor ondernemingen met minder dan 50 werknemers is de aanstelling van een vertrouwenspersoon niet verplicht, tenzij alle leden van de vakbondsafvaardiging hierom verzoeken of, bij ontstentenis van een vakbondsafvaardiging, alle werknemers.

De vertrouwenspersoon mag zowel een externe persoon zijn als iemand die deel uitmaakt van het personeel.

In ondernemingen met meer dan 20 werknemers en minder dan 50 werknemers waar er enkel een beroep wordt gedaan op een preventieadviseur psychosociale aspecten van een externe preventiedienst, moet de vertrouwenspersoon deel uitmaken van het personeel.

In ondernemingen met minder dan 20 werknemers kan de rol van de vertrouwenspersoon ook worden uitgeoefend door de interne preventieadviseur. Behalve wanneer de werkgever zelf deze functie uitoefent of wanneer de betrokkene zelf of de vakbondsafvaardiging of, bij ontstentenis van een vakbondsafvaardiging, alle werknemers hier niet akkoord mee zijn.

Onafhankelijkheid en opleiding

Een vertrouwenspersoon moet zijn functie volledig onafhankelijk kunnen uitoefenen. Daarom wordt bepaald dat de functie van vertrouwenspersoon niet kan worden uitgeoefend door een lid van de ondernemingsraad, het CPBW of de vakbondsafvaardiging. Hij mag ook geen deel uitmaken van het leidinggevend personeel en ook niet de functie van preventieadviseur-arbeidsarts uitoefenen.

De vertrouwenspersoon dient binnen de twee jaar na zijn aanstelling een bepaalde opleiding te volgen.

Verwijdering uit de functie / ontslagbescherming

De vertrouwenspersoon geniet géén bijzondere ontslagbescherming. Er moet wel een specifieke procedure worden gevolgd wanneer je de vertrouwenspersoon wil verwijderen uit zijn functie.

Aanpassing arbeidsreglement

De contactgegevens van de vertrouwenspersoon moeten worden vermeld in het arbeidsreglement. Hiervoor moet de normale procedure tot wijziging van het arbeidsreglement niet worden gevolgd. Je moet wel een kopie van de wijziging overhandigen aan alle werknemers en dit ook bezorgen aan de Directie Toezicht op de Sociale Wetten.

Voor meer concrete informatie kan je terecht bij jouw dossierbeheerder.