Klokkenluidersregeling

Onlangs werd de Europese Klokkenluidersrichtlijn omgezet in Belgische wetgeving. Deze nieuwe wetgeving voorziet enerzijds in de verplichting tot het opzetten van meldingskanalen voor het melden van inbreuken op belangrijke (Europese) wetgeving en anderzijds in een hoog beschermingsniveau voor klokkenluiders die dergelijke inbreuken melden.

Klokkenluiders zijn personen die wantoestanden in een organisatie aan het licht brengen. Het kan hierbij gaan om werknemers, ex-werknemers, sollicitanten, zelfstandigen, bestuurders, iedereen die werkt onder toezicht en leiding van aannemers, onderaannemers en leveranciers,…

De nieuwe wetgeving heeft betrekking op de melding van inbreuken op belangrijke wetgeving, zoals: belastingfraude, sociale fraude, overheidsopdrachten, privacy, volksgezondheid, bescherming van milieu, stralingsbescherming en nucleaire veiligheid,…

Meldingskanalen

Klokkenluiders kunnen via 3 kanalen inbreuken melden namelijk:

• Intern kanaal: het opzetten van een intern kanaal binnen de onderneming kan via intern of extern beheer.

• Extern kanaal: deze kanalen moeten worden opgezet door de overheid. Het gaat hierbij vooral om Federale overheidsdiensten en andere overheidsinstanties.

• Openbaarmaking: als ultiem redmiddel kan de klokkenluider informatie over inbreuken openbaar maken, bijvoorbeeld via de pers of door te posten op social media. Dit is mogelijk wanneer een interne of externe melding niet tot passende acties leidt, er redenen zijn om aan te nemen dat er sprake is van onmiddellijk gevaar voor het algemeen belang of dat er een risico bestaat op vergelding of op vernietiging van bewijsmateriaal.

Bescherming

Klokkenluiders die een inbreuk melden, genieten onder concrete voorwaarden bescherming tegen represailles in de brede zin van het woord. Zo zijn zij o.a. beschermd tegen ontslag, schorsing, degradatie, weigering van bevordering, disciplinaire maatregelen, discriminatie of nadelige behandeling, opzegging van een contract voor de levering van goederen of diensten, intrekking van een licentie of vergunning…

Elke beschermde persoon die meent slachtoffer te zijn van of bedreigd te worden met een represaille, kan een klacht indienen bij de federale coördinator, die daarna een buitengerechtelijke procedure opstart. Daarnaast heeft de klokkenluider ook het recht om een gerechtelijke procedure in te leiden voor de arbeidsrechtbank.

Welke actie moet je als werkgever ondernemen?

Ondernemingen met 50 tot 249 werknemers krijgen tijd tot 17/12/2023 om een intern meldingskanaal op te richten, in overleg met de sociale partners. In ondernemingen vanaf 250 werknemers moest er in principe al vanaf 15/02/2023 een intern meldingskanaal opgericht geweest zijn. Ondernemingen met minder dan 50 werknemers moeten geen actie ondernemen, tenzij het gaat over ondernemingen die actief zijn in de financiële sector.

Als werkgever met meer dan 50 werknemers moet je er dus voor zorgen dat er een intern meldingskanaal wordt opgezet waar klokkenluiders hun bezorgdheid schriftelijk of mondeling kenbaar kunnen maken. De oprichting van een dergelijk kanaal kan ook extern worden uitbesteed. Dit meldingskanaal moet aan verschillende vereisten voldoen, o.a. op het vlak van beveiliging, vertrouwelijkheid, onpartijdigheid,…

Hierbij moet er een procedure worden uitgewerkt, waarbij er o.a. een onpartijdige persoon of afdeling  moet worden aangewezen die bevoegd is voor een behoorlijke opvolging van de meldingen en die daar ook een register van moet bijhouden. Bovendien moet je als werkgever duidelijke en toegankelijke informatie verstrekken over de beschikbare meldingskanalen en dit zowel aan de eigen werknemers, maar ook aan derden.

De verantwoordelijke moet de melding binnen de 7 dagen na ontvangst bevestigen, hetgeen automatisch mag verlopen. Daarna moet de klacht onderzocht worden op een onafhankelijke en onpartijdige manier (in lijn met de GDPR-wetgeving), waarna er binnen de 3 maanden na de ontvangstbevestiging een beslissing genomen moet worden.

 

Voor meer concrete informatie kan je terecht bij jouw dossierbeheerder.