Belangrijke wijzigingen tijdelijke werkloosheid

Afloop vereenvoudigde procedure tijdelijke werkloosheid wegens overmacht ‘corona’ of ‘Oekraïne’

De vereenvoudigde procedure tijdelijke werkloosheid wegens overmacht omwille van de coronapandemie of omwille van het conflict in Oekraïne zal aflopen op 30/06/2022. Dit betekent dat er vanaf 01/07/2022 geen beroep meer kan worden gedaan op deze soepele procedure die vanaf 01/03/2020 van toepassing was.

Vanaf 01/07/2022 gelden dan ook opnieuw de klassieke procedures voor het invoeren van tijdelijke werkloosheid, met de bijhorende formaliteiten. Een gedeelte van de huidige versoepelingen blijft echter wel (tijdelijk) behouden en er worden ook overgangsbepalingen voorzien.

Hieronder lichten wij graag de spelregels toe die vanaf 01/07/2022 van toepassing zijn wanneer je een werknemer tijdelijk werkloos wilt stellen wegens economische redenen of wegens overmacht. Daarnaast geven wij ook een overzicht mee van de versoepelingen die behouden blijven.

• Tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen – arbeiders

Afhankelijk van het gebrek aan werk, kan er een regeling van volledige schorsing of van gedeeltelijke arbeid (grote schorsing of kleine schorsing) worden ingevoerd.

• Volledige schorsing

Een regeling van volledige schorsing is een regeling waarin geen enkele arbeidsdag wordt gepresteerd.

Een dergelijke regeling is mogelijk voor maximum 4 weken (28 kalenderdagen). Na afloop van deze periode van 4 weken, moet er eerst een verplichte werkweek worden ingevoerd, alvorens er een nieuwe regeling kan worden ingevoerd.

T.e.m. 31/12/2022 geldt er evenwel een soepele ligging van de verplichte werkweek. De werkgever kan:

• na 4 weken volledige schorsing een week werkhervatting invoeren;
• na 8 weken volledige schorsing twee weken werkhervatting invoeren;
• na 12 weken volledige schorsing drie weken werkhervatting invoeren.

De aangevraagde schorsingsduur in de voorafgaandelijke mededeling kan echter niet meer dan 4 weken bedragen. De werkgever kan na afloop evenwel onmiddellijk aaneensluitend een nieuwe regeling aanvragen.

Indien wij de voorafgaandelijke mededelingen voor jou in orde brengen (zie hieronder), dan zullen wij er automatisch van uitgaan dat er een verplichte werkweek ingevoerd zal worden na elke periode van 4 weken, tenzij je ons via mail tijdig het tegendeel laat weten.

• Gedeeltelijke arbeid

Een regeling van gedeeltelijke arbeid is een regeling waarin arbeidsdagen worden afgewisseld met werkloosheidsdagen. Hierbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen een grote schorsing en een kleine schorsing.

Grote schorsing

Een grote schorsing is een schorsing van de arbeidsovereenkomst waarin ofwel minder dan 3 arbeidsdagen per week zijn voorzien ofwel minder dan 1 arbeidsweek op 2 weken (met minstens 2 arbeidsdagen). Er mogen dus maximaal 4 werkloosheidsdagen per week of 8 werkloosheidsdagen per 2 weken vallen (indien er gewerkt wordt in een 5-dagenstelsel).

Een dergelijke regeling kan voor maximum 3 maanden worden aangevraagd. Na afloop van deze periode van 3 maanden moet er eerst een verplichte werkweek worden ingevoerd, alvorens er een nieuwe regeling kan worden ingevoerd.

Kleine schorsing

Een kleine schorsing is een schorsing van de arbeidsovereenkomst waarin ofwel minstens 3 arbeidsdagen per week worden voorzien of minstens 1 arbeidsweek op 2 weken. Er mogen dus maximum 2 werkloosheidsdagen per week of 5 werkloosheidsdagen per 2 weken vallen (indien er gewerkt wordt in een 5-dagenstelsel).

Een dergelijke regeling kan voor langer dan 3 maanden worden aangevraagd. Dit betekent echter niet dat de regeling voor onbepaalde duur kan worden ingevoerd. Er moet steeds een einddatum worden vermeld met een maximum van 12 maanden.

• Tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen – bedienden

Het stelsel van tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen is minder toegankelijk voor bedienden dan voor arbeiders, aangezien dit enkel toegepast kan worden voor bedienden in zogenaamde ondernemingen in moeilijkheden.

Als werkgever moet je voorafgaandelijk een aanvraag indienen waarin je aantoont dat je aan de preliminaire voorwaarden voldoet om tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor bedienden in te voeren. Dit houdt in dat de onderneming gebonden moet zijn door een cao of ondernemingsplan én erkend moet zijn als onderneming in moeilijkheden.

T.e.m. 30/06/2023 kunnen ondernemingen zich beroepen op cao 159, waardoor enkel de RVA een goedkeuring moet geven en je als werkgever zelf geen cao of ondernemingsplan moet afsluiten. Indien er in jouw sector echter een cao werd gesloten m.b.t. de tijdelijke werkloosheid voor bedienden, dan zal deze primeren boven cao 159.

Voor wat het bewijs van ‘onderneming in moeilijkheden’ betreft, gelden t.e.m. 31/12/2022 volgende versoepelingen:

• Indien de werkgever zich beroept op een substantiële daling van minimum 10% van de omzet, de productie of de bestellingen, dan kan hij de daling van de omzet, de productie of de bestelling in één van de vier kwartalen voorafgaand aan de aanvraag tot invoering van de regeling van economische werkloosheid bedienden vergelijken met het corresponderende kwartaal in 2019 (en dus niet enkel met het corresponderende kwartaal van de laatste twee kalenderjaren).
• Indien de werkgever zich beroept op minstens 10% tijdelijke werkloosheid in het RSZ-kwartaal vóór verzending van het formulier C106A, dan kan hij zich ook beroepen op de dagen tijdelijke werkloosheid wegens overmacht als gevolg van de coronapandemie of het conflict in Oekraïne (en dus niet enkel op de dagen tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen).

Voor de aanvraag kan t.e.m. 31/12/2022 het formulier C106A-OVERGANGSREGELING worden gebruikt. Dit formulier moet ten minste 14 dagen vóór verzending van de eerste mededeling aangetekend of per e-mail verstuurd worden naar de dienst tijdelijke werkloosheid van het bevoegde RVA-kantoor. De RVA aanvaardt hierbij wel een soepele indieningstermijn, waarbij de werkgever reeds gebruik kan maken van de tijdelijke werkloosheid van zodra de RVA goedkeuring geeft.

De maximale schorsingsduur op jaarbasis bedraagt 16 weken volledige schorsing of 26 weken gedeeltelijke schorsing (waarbij er minstens 2 arbeidsdagen per week moeten zijn). Er wordt voor het uitputten van het krediet geen rekening gehouden met de dagen tijdelijke werkloosheid overmacht gelegen vóór 01/07/2022.

• Gemeenschappelijke verplichtingen bij tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor arbeiders en bedienden

• De werkgever moet voorafgaandelijk een elektronische mededeling van de voorziene economische werkloosheid versturen naar de RVA. Die mededeling moet 7 dagen op voorhand worden verstuurd. De wettelijke mededelingstermijn wordt t.e.m. 31/12/2022 ingekort van 7 naar 3 kalenderdagen. Deze mededeling moet ingediend worden via socialsecurity.be waarbij onder de dienst ‘tijdelijke werkloosheid’ de optie ‘voorziene tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen’ gekozen moet worden. Deze mededeling kunnen wij indien gewenst voor jou in orde brengen.
• De werkgever moet, eveneens minstens 3 dagen op voorhand, de werknemers op de hoogte brengen van de voorziene economische werkloosheid. Indien er een ondernemingsraad of vakbondsafvaardiging aanwezig is in de onderneming, dan moeten de economische redenen die de invoering van de tijdelijke werkloosheid rechtvaardigen aan hen worden meegedeeld.
• De werkgever moet maandelijks, voor elke werknemer die hij tijdelijk werkloos stelt wegens economische redenen, een elektronische mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag in de maand versturen naar de RVA. Deze mededeling moet ingediend worden via socialsecurity.be waarbij onder de dienst ‘tijdelijke werkloosheid’ de optie ‘Eerste effectieve werkloosheidsdag’ gekozen moet worden. Deze mededeling moet je als werkgever zelf in orde brengen. Uiteraard kan je op onze diensten beroep doen indien je hierbij vragen zou hebben of problemen zou ondervinden.
• De werkgever moet, bovenop de werkloosheiduitkering, voor elke dag waarop de werknemer tijdelijk werkloos wordt gesteld wegens economische oorzaken een supplement betalen. In sommige sectoren wordt dit supplement betaald door een Fonds voor Bestaanszekerheid.

• Tijdelijke werkloosheid wegens overmacht

Vanaf 01/07/2022 zal opnieuw de gewone procedure van toepassing zijn voor het invoeren van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht. Dit betekent dat de werkgever een elektronische mededeling van de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht zal moeten versturen naar de RVA, samen met de nodige bewijsstukken waaruit de overmacht blijkt.

De definitie ‘overmacht’ wordt ook opnieuw strikt geïnterpreteerd. Daaruit volgt onder meer dat de uitvoering van de arbeidsovereenkomst gedurende de periode van overmacht volledig onmogelijk moet zijn. Dit in tegenstelling tot de soepele procedure waarbij tijdelijke werkloosheid wegens overmacht afgewisseld kon worden met arbeidsdagen.

De regelgeving voorziet geen speciale mededelingsprocedure tegenover de RVA, maar het is aangewezen om de RVA hiervan zo snel mogelijk in te lichten via een elektronische mededeling. Deze mededeling moet ingediend worden via www.socialsecurity.be waarbij onder de dienst ‘tijdelijke werkloosheid’ de optie ‘tijdelijke werkloosheid wegens overmacht (niet-medische redenen)’ gekozen moet worden. Deze mededeling moet je als werkgever zelf in orde brengen. Uiteraard kan je op onze diensten beroep doen indien je hierbij vragen zou hebben of problemen zou ondervinden.

Specifiek voor wat de coronapandemie betreft, blijft het bijvoorbeeld mogelijk om gebruik te maken van tijdelijke werkloosheid voor arbeidsgeschikte werknemers die in quarantaine of isolatie moeten of voor werknemers die moeten instaan voor de opvang van een kind bij sluiting van de crèche of de school. Hiervoor moet er dan wel een mededeling verstuurd worden naar de RVA, samen met de nodige bewijsstukken (quarantaine-attest, attest sluiting school,…)

• Versoepelingen die (tijdelijk) behouden blijven

Een aantal versoepelingen die gedurende de vereenvoudigde procedure tijdelijke werkloosheid wegens overmacht werden ingevoerd, blijven (tijdelijk) van toepassing, namelijk:

• Werknemers die tijdelijk werkloos worden gesteld op grond van economische redenen kunnen worden toegelaten tot het recht op werkloosheidsuitkeringen zonder eerst gedurende een bepaalde periode een aantal arbeidsdagen in loondienst te moeten bewijzen. Vanaf 01/07/2022 bedraagt het bedrag van de tijdelijke werkloosheidsuitkering trouwens opnieuw 65% van het gemiddelde loon en niet langer 70%.
• T.e.m. 31/12/2022 blijven werknemers vrijgesteld van de verplichting om een controlekaart C3.2A te gebruiken. Bijgevolg moeten werkgevers deze dan ook niet overhandigen aan hun werknemers en dit ongeacht de reden van de tijdelijke werkloosheid. Deze vrijstelling heeft ook tot gevolg dat werknemers niet moeten worden ingeschreven in het (elektronische of papieren) validatieboek.
• T.e.m. 31/12/2022 moeten werkgevers geen ASR scenario 2 afleveren indien de werknemer een uitkeringsaanvraag moet indienen. Er moet enkel op het einde van de maand een ASR scenario 5 worden ingediend (waarin de aantal uren tijdelijke werkloosheid in de betrokken maand worden aangegeven).

Indien je hierbij vragen zou hebben, dan kan je uiteraard steeds contact opnemen met jouw dossierbeheerder.